خولنجان گیاهی علفی، چندساله به ارتفاع 3 متر و از تیره زنجبیلیان است. دارای ساقه‌های زیرزمینی ضخیم و ساقه‌های هوایی فراوان می‌باشد. ریشه گیاه خولنجان غده‌ای، به رنگ قرمز مایل به سیاه، معطر و دارای طعمی تند است و به آن " قسط تلخ" نیز می‌گویند که درارای ارزش دارویی و غذایی زیادی است و ظاهری تقریبا شبیه زنجبیل دارد. گونه‌ای دیگر از گیاه خولنجان دارای ریشه زیرزمینی به رنگ زرد روشن است که به آن " قسط شیرین" گفته می‌شود و دارای طعمی گزنده، معطر و با پوست نازکتر است.

عارف و گیاهشناسی به نام هیلدگارد دی بینگن این گیاه را ((چاشنی زندگی)) نامید. او اعتقاد داشت که گیاه خولنجان هدیه خداوند برای دور کردن بیماری‌هاست. از خواص خولنجان گاهی برای حیوانات نیز بهره گرفته شده و در آسیا، به اسب‌ها می‌دهند تا ظاهر پر انرژی‌تری داشته باشند.

قسمت های مورد استفاده خولنجان

 ریشه خولنجان (قسط تلخ) در درست کردن ترشی و همچنین به صورت آسیاب شده در انواع خورش ها استفاده می‌شود و به عنوان ادویه‌ای معطر مانند پودر کاری مزه بهتری به غذا می‌دهد. پودر ریزوم خشک شده گیاه خولنجان به عنوان انفیه هنگام سرماخوردگی مصرف می‌شود و همچنین به عنوان عطر نیز کاربرد دارد. از خواص خولنجان استفاده آن در تهیه نوشابه و ژله است و در هندوستان به عنوان اسانس و عطر مصرف می‌شود.
 

خواص خولنجان (طبیعت و خواص درمانی)

خواص دارویی این گیاه عبارتند از:

1-  ضد سرماخوردگی است.
2- تشدید نعوظ و زیاد کردن شهوت مردان از معروف‌ترین خواص خولنجان است.
3- ادرار را کم و شب ادراری را درمان می‌کند.
4- درد معده را تسکین و دستگاه گوارش را تقویت می‌کند.
5- برای درمان درد کمر، رماتیسم و سیاتیک مفید است.
6- مکیدن و در دهان نگه داشتن خولنجان بوی بد دهان را برطرف می‌کند
7- یکی از خواص خولنجان درمان لکنت زبان است، به این منظور باید مقداری پودر آن را خورد و همچنین یک تکه از آن را مدام در دهان نگه داشت.
8- کک و مک صورت را برطرف می‌کند.
9- صدا را صاف و سردردهای رطوبتی را تسکین می‌دهد.
  

خواص چای خولنجان

1-  چای خولنجان سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و همچنین برای افراد سرد مزاج بسیار مناسب است. برای درمان آرتروز و نیز روماتیسم در هفته 3 نوبت از چای خولنجان مصرف شود.
2- برای تقویت سیستم گوارشی خوردن این چای بسیار مناسب بوده و بهتر است چای خولنجان را یک ساعت پس از وعده غذایی میل کنید.
3- برای کسانی که زخم معده دارند نوشیدن این چای بسیار مناسب خواهد بود و افراد می‌توانند در هفته سه نوبت از این چای میل کنند تا معده آنان آرام بگیرد و درد معده ناشی از استرس نیز از بین می‌رود.
 

طرز تهیه چای خولنجان

مقداری چای سیاه را همراه یک تکه از ریشه خولنجان و دو لیوان آب جوش دم کرده و پس از مدت زمان 20 دقیقه این چای آماده شده و برای سرو می توانید از نبات نیز استفاده کنید.
  

عوارض خولنجان

1-  چنانچه دارای مزاج گرمی هستید در استفاده از گیاه خولنجان افراط نکنید تا دچار حساسیت نشوید.
2- استفاده بیش از اندازه از خولنجان برای پوست تحریک کننده است.
3- مصرف زیاد آن همچنین برای ریه مضر بوده و بایستی با انیسون مصرف گردد.
4- به طور کلی مصرف زیاد خولنجان برای مثانه مضر بوده، از این نظر باید با گل انگبین خورده شود.


منبع:سایت ستاره